Wat is POTS?

Het Posturale Orthostatische Tachycardie Syndroom (POTS) is een aandoening waarbij een abnormale stijging van de hartfrequentie plaatsvindt bij het gaan staan. Binnen tien minuten na het gaan staan treedt een stijging op van de hartfrequentie van meer dan dertig slagen per minuut en/of is de hartfrequentie in staande houding meer dan 120 slagen per minuut.

Oorzaak

De oorzaak van POTS  is waarschijnlijk een abnormale activiteit van het autonome zenuwstelsel. Deze aandoening treft vooral mensen op jonge leeftijd en komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen. Hoe vaak POTS voorkomt blijft onbekend, maar vermoedelijk lopen veel patiënten ermee rond zonder dat ze het zelf beseffen.

Het autonome zenuwstelsel

Het autonome zenuwstelsel is dat deel van het zenuwstelsel dat de functies van de inwendige organen zoals hart, bloedvaten, maag etc… controleert (de functies waar wij geen invloed op kunnen uitoefenen). Zo zorgt het autonome zenuwstelsel o.a. voor een aangepaste reactie van hart en bloedvaten bij het rechtstaan. Als een persoon rechtstaat, zakt ongeveer een halve liter bloed naar de benen. Als het autonome zenuwstelsel daar niet op zou reageren, kan dit resulteren in duizeligheid en zelfs flauwvallen. Het autonome zenuwstelsel zorgt er echter voor dat bij het rechtstaan de hartfrequentie verhoogd, en de weerstand van de bloedvaten stijgt, zodat de gevolgen van plots rechtstaan in principe niet gevoeld worden. POTS is een uiting van een verminderde werking van het autonome zenuwstelsel, zodat patiënten met POTS slecht reageren op rechtstaan.

Klachten

POTS gaat gepaard met allerlei klachten die sterk kunnen variëren van aard en ernst. De klachten treden meestal op of verergeren in rechtopstaande houding. Ze variëren van duizeligheid, neiging tot flauwvallen en moeheid tot hartkloppingen.

Meestal variëren de klachten in de tijd, zodat er ernstige en minder ernstige periodes zijn. Bij zware periodes kunnen zelfs dagelijkse activiteiten al te veel zijn.

De meest voorkomende klachten zijn :

◗ Bij het rechtstaan: duizeligheid, hartkloppingen, zwaartegevoel in de benen, kortademigheid.

◗ De klachten verergeren bij inspanningen, stress en bij warm weer.

◗ Algemene vermoeidheid en lage energie. Na iedere vorm van inspanning heeft het lichaam extra veel tijd nodig om te herstellen.

POTS wordt ook frequent vastgesteld bij ME-patienten.

Diagnose

De diagnose POTS wordt gesteld op grond van de klachten in combinatie met een abnormale reactie van de hartfrequentie in staande houding. Dit wordt vastgesteld met behulp van een kanteltafeltest. Bij een kanteltafeltest wordt de patiënt op een tafel gelegd in een hoek van 70° en wordt continu hartritme en bloeddruk gemeten. Zoals eerder vermeld dient de hartslag met meer dan 30 slagen/min of tot meer dan 120/min te stijgen om te spreken van POTS.

Behandeling

De behandeling van POTS is niet eenvoudig, en de patiënt dient eerst en vooral goed op de hoogte zijn van de oorzaken van de ziekte, zodat de levensstijl hieraan aangepast kan worden. De behandeling bestaat uit veel drinken, veel zout innemen en indien het lichaam het toelaat, regelmatige lichamelijke inspanning. Zonder lichamelijke beweging verergeren de problemen. Er zijn een aantal medicijnen die mogelijk helpen, maar de werkzaamheid staat niet vast.

Prognose

Helaas valt hier weinig over te zeggen. Er zijn patienten die al jarenlang POTS-klachten hebben, doordat medicijnen geen effect hebben. Anderen reageren heel goed op bepaalde medicijnen, waardoor zij weer redelijk goed kunnen functioneren. Zolang de oorzaak van POTS onbekend blijft, en er niet 1 specifiek medicijn is dat voor iedereen werkt, zal de prognose onbekend blijven.

Bronnen: https://www.liguecardiologique.be/documents/articleNL1.pdf / https://www.umcn.nl/Zorg/Ziektebeelden/Pages/POTS.aspx